Σάββατο 13 Σεπτεμβρίου 2008

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ. Η ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ "ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ"

Το προτεινόμενο νομοθετικό πλαίσιο με την ονομασία «Καποδίστριας 2» αποτελεί συνέχεια του Ν. 2539/97 (Καποδίστριας 1). Δέκα χρόνια μετά την ψήφιση και εφαρμογή του δεν έχει γίνει καμία ουσιαστική συζήτηση για την αξιολόγηση του προγράμματος.
Γιατί δεν επιτεύχθηκαν οι στόχοι και οι μεγάλες προσδοκίες της πρώτης διοικητικής μεταρρύθμισης;
Η μεταρρύθμιση δεν πέτυχε τους στόχους της και δεν ανταποκρίθηκε στις μεγάλες προσδοκίες που καλλιέργησε διότι:
1) Η πολιτεία δεν στήριξε ουσιαστικά τους Δήμους ούτε οικονομικά, ούτε με πολιτικές οργανωτικής και λειτουργικής αναβάθμισης.
2) Οι δήμαρχοι εξακολουθούν μέχρι σήμερα να συνωστίζονται στους διαδρόμους των υπουργείων και των περιφερειών, προκειμένου να προωθήσουν προβλήματα και να εξασφαλίσουν χρήματα για τους δήμους τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι λεγόμενη «οικονομία κλίμακας» που εφαρμόστηκε αυτή την περίοδο, ήταν τελικά σε βάρος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και υπέρ του κράτους.
3) Η μεταρρύθμιση δεν συνοδεύτηκε με ριζική αλλαγή του πολιτικού και διοικητικού συστήματος των νέων διευρυμένων δήμων, με αποτέλεσμα ο συγκεντρωτισμός να έχει το πάνω χέρι σε όλα και τη μείωση της προσβασιμότητας του πολίτη στις διαδικασίες λήψεων των αποφάσεων.
4) Το Δημοτικό σύστημα διακυβέρνησης δεν άλλαξε (π.χ. απλή αναλογική, αντιπροσώπευση Τοπικών Συμβουλίων, πόροι και αρμοδιότητες) με αποτέλεσμα την αναπαραγωγή φαινομένων του πολιτικού συστήματος σε δημοτικό επίπεδο.
5) Δεν υπήρξε πρόνοια για την οριοθέτηση του ρόλου των Τοπικών Συμβουλίων τόσο σε σχέση με τη συμμετοχή τους στις διαδικασίες αποφάσεων, όσο και σε σχέση με τη γεωγραφική τους κάλυψη. Δεν επετεύχθη σε μεγάλο βαθμό η κοινωνική συνοχή των Δ. Διαμερισμάτων, με αποτέλεσμα οι σημερινοί δημότες να νιώθουν σαν ξένοι στο ίδιο σπίτι. Δεν υπάρχει η αίσθηση του κοινοτικού – δημοτικού ενδιαφέροντος.Τελικά, παρότι υπήρξαν κάποιες βελτιώσεις, η Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν έγινε ούτε ισχυρή ούτε αποτελεσματική με βάση τις ανάγκες των καιρών.
Αλλάζει κάτι με την νέα διοικητική μεταρρύθμιση;
Σήμερα με την επιχειρούμενη νέα Διοικητική Μεταρρύθμιση (Καποδίστριας 2) κανένα από τα παραπάνω ζητήματα δεν συζητιέται, καμία αξιολόγηση του Καποδίστρια Ι δεν έχει γίνει και το μόνο το οποίο συζητείται είναι ποιοι δήμοι θα συνενωθούν.Ελάχιστα δυστυχώς ακούγονται για τη χρηματοδότηση του προγράμματος. Η κυβέρνηση θα πρέπει επιτέλους να προχωρήσει σε ουσιαστικές αλλαγές στη χρηματοδότηση της αυτοδιοίκησης εφαρμόζοντας το Σύνταγμα και τους Νόμους και να της αποδώσει όλους τους αναλογούντες πόρους για τις μεταφερθείσες και μεταφερόμενες αρμοδιότητες σε αυτή. Επίσης με δεδομένο το γεγονός ότι οι νέοι δήμοι θα αποτελούνται από ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό οικισμών, θα πρέπει να καθοριστεί το θεσμικό πλαίσιο που πρέπει να οργανώνει τους θεσμούς διαβούλευσης των κατοίκων των οικισμών στη διαμόρφωση των δημοτικών πολιτικών και στον έλεγχο εφαρμογής τους. Αναφορά όμως δεν έχει γίνει και για το ρόλο των Τοπικών Συμβουλίων ο οποίος θα πρέπει να διευρυνθεί, με τη μεταφορά αρμοδιοτήτων και των αντίστοιχων πόρων, ώστε να εξασφαλιστεί η τοπική δημοκρατία.Οφείλουμε εμείς οι αιρετοί να ζητήσουμε να ξεκαθαριστούν οι κανόνες, γιατί αν συνεχιστεί ο σημερινός τρόπος λειτουργίας του κράτους και της αυτοδιοίκησης, τότε μόνο ο περιορισμός του αριθμού των δήμων δεν θα προσφέρει τίποτα το ουσιαστικό, αντίθετα θα δημιουργήσει επιπρόσθετα προβλήματα.
Γιατί έγινε η προηγούμενη και γιατί προτείνεται η σημερινή Διοικητική Μεταρρύθμιση
Το επιχείρημα που χρησιμοποιήθηκε, τόσο από τις Κυβερνήσεις του ΠΑ.ΣΟ.Κ., όσο και από αυτές της Ν.Δ. , ήταν ότι η διοικητική μεταρρύθμιση θα αντιμετωπίσει το διοικητικό κατακερματισμό, την αποσπασματικότητα και την αναποτελεσματικότητα της πολύ μικρής διοικητικής δομής σε τοπικό επίπεδο και τη συγκέντρωσή της τόσο σε τοπικό, όσο και σε ενδιάμεσο επίπεδο διοίκησης.
Όμως το δίλημμα συγκεντρωτισμός ή αποκέντρωση είναι ψεύτικο. Στις σημερινές συνθήκες συγκεντρωτισμό έχουμε. Από τη στιγμή που συγκεντρώνεται η εξουσία και η οικονομία σε όλο και λιγότερα χέρια θα συγκεντρώνεται και η πολιτική εξουσία σε υψηλότερο επίπεδο.
Άρα λοιπόν «συγκεντρώνουμε» πάλι και ταυτόχρονα αυτή η ονομαζόμενη "αποκέντρωση" δεν είναι τίποτα άλλο παρά σε συγκέντρωση της δύναμης σε περιφερειακό επίπεδο και την απόσπασή της ακόμη περισσότερο από το λαό και τις λαϊκές ανάγκες. Αυτό λοιπόν που έλεγε παλαιότερα ο λαός ως παράδειγμα "τα παράπονά σου στον δήμαρχο" γιατί τον σκουντούφλαγε καθημερινά στον μικρόκοσμο που ζούσε, αύριο θα είναι μία αυταπάτη στην καλύτερη των περιπτώσεων.
Έτσι λοιπόν ο περιορισμός της πολιτικής συζήτησης, της αντιπαράθεσης για τη λειτουργικότητα και την αποτελεσματικότητα ή όχι των νέων διοικητικών δομών είναι βαθιά αποπροσανατολιστικός, επιζήμιος για τα λαϊκά συμφέροντα και επιδερμικός.
Η προτεινόμενη μείωση του αριθμού των Περιφερειών και των ΟΤΑ, η διεύρυνση του χώρου ευθύνης τους, δεν έχει, λοιπόν, να κάνει με αποκέντρωση, όπως ισχυρίζονται οι υποστηρικτές της «μεταρρύθμισης», αλλά με τη δημιουργία ευνοϊκότερων όρων για την πιο συστηματική κρατική παρέμβαση, «νέο ισχυρότερο κανονιστικό ρόλο του κράτους» όπως το ονομάζουν, πάνω στα νέα λιγότερα σε αριθμό σχήματα.
Στην ουσία η διοικητική μεταρρύθμιση εξυπηρετεί τις ανάγκες του Κράτους -και μόνο- με σκοπό να μετακυλήσει στους Ο.Τ.Α. βασικές του υποχρεώσεις, όπως είναι η Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση (Δημοτικά - Νηπιαγωγεία), η Κοινωνική Πρόνοια, η Πυροσβεστική, η Πρωτοβάθμια Υγεία, η Προληπτική Ιατρική, το Περιβάλλον, μεταφέροντας παράλληλα, όχι την αντίστοιχη χρηματοδότηση, αλλά το δικαίωμα είσπραξης αντιτίμου για την παροχή των υπηρεσιών αυτών, ή της επιβολής «τοπικών φόρων», στα πλαίσια της δήθεν «οικονομικής αυτοτέλειας» των Ο.Τ.Α.
Τίποτα καλό για τον Λαό δεν προοιωνίζει αυτή η διοικητική μεταρρύθμιση, όπως και η προηγούμενη. Καλή είναι για τα οικονομικά συμφέροντα που θα έχουν να κάνουν με λιγότερους και πιο δυνατούς Δημάρχους, άρα το «παιχνίδι» μπορεί να παιχτεί καλύτερα και φυσικά προς όφελός τους.Όσο για τον Λαό; Τα «παράπονά του στον Δήμαρχο», αν τον συναντήσει ποτέ.
Η περίπτωση του Βαρνάβα.
Πέρα από την βασική – και ουσιαστική – συζήτηση για την σκοπιμότητα της προτεινόμενης Διοικητικής Μεταρρύθμισης, υπάρχει και το θέμα του προς τα πού θα κινηθεί ο Βαρνάβας. Δυτικά ή Ανατολικά. Με το Καπανδρίτι, ή με το Γραμματικό.
Με βάση τις προαναφερόμενες σκέψεις μου θεωρώ ότι πρέπει ήδη να έχουμε απορρίψει την προτεινόμενη Διοικητική Μεταρρύθμιση, πριν φτάσουμε στο δίλλημα αυτό.
Όμως, οφείλουμε να έχουμε θέση και γι΄ αυτό, αφού, καθώς φαίνεται, η Κυβέρνηση και η Αξιωματική Αντιπολίτευση, κυρίως, δέσμιες των αποφάσεων του Διευθυντηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, είναι αποφασισμένες να προχωρήσουν.
Είναι πραγματικά μια δύσκολη απόφαση. Αφορά το μέλλον του χωριού μας, αφορά το μέλλον των παιδιών μας.Πρέπει να μελετήσουμε πολύ καλά κάθε εκδοχή, να μην απορρίψουμε άκριτα καμία πρόταση, να ζυγίσουμε καλά τα «υπέρ» και τα «κατά» κάθε άποψης και – με ωριμότητα, αίσθηση ευθύνης και σεβασμό στην κάθε άποψη – να αποφασίσουμε.
Υπάρχει λοιπόν από την μια η πρόταση του Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ι.Τ.Α.) για ενοποίηση με την Κοινότητα Γραμματικού και από την άλλη η θέση του Προέδρου της Κοινότητας και άλλων για ενοποίηση με την Κοινότητα Καπανδριτίου. Τα επιχειρήματα των δεύτερων είναι σοβαρά και αντέχουν στην κριτική. Μιλούν για «φυσικό χώρο», για «ενοποίηση με ανεπτυγμένες Κοινότητες», για «διοικητικό κέντρο Καπανδριτίου». Αφήνουν μάλιστα και υπονοούμενα γιατί επιλέχθηκε από το Ι.Τ.Α. η ενοποίηση με το Γραμματικό, συνδυάζοντας το γεγονός της δημιουργίας Χ.Υ.Τ.Α. Αυτά τα επιχειρήματα αναλύθηκαν και θα αναλυθούν περισσότερο από τον υποστηρικτή αυτής της άποψης κ. Πρόεδρο της Κοινότητας.
Ας δούμε και τα επιχειρήματα, όμως, της άλλης επιλογής.
Ι. Ενοποίηση με το Γραμματικό σημαίνει έναν παραθαλάσσιο Δήμο, που, με την ενοποίηση των παραλιών Βαρνάβα και Σέσι θα διαθέτει ένα «παραλιακό μέτωπο» 10 χιλιομέτρων, το οποίο θα αποτελέσει μοχλό ανάπτυξης του Δήμου.
ΙΙ. Σημαίνει πρωταγωνιστικό ρόλο της Κοινότητάς μας στα τοπικά δρώμενα και όχι μετατροπή του σε συνοικισμό.
ΙΙΙ. Σημαίνει ένα λιμάνι (Αγ. Μαρίνα) που σε συνεργασία με τα Ν. Στύρα θα μπορέσει να γίνει σημαντικός διαμετακομιστικός σταθμός ανθρώπων και εμπορευμάτων της ευρύτερης περιοχής.
Φυσικά υπάρχουν και αρνητικά στοιχεία. Ένα από αυτά είναι ο μικρός πληθυσμός (3.193 κάτοικοι). Αυτό θα μπορούσε να αντιμετωπισθεί με την προσθήκη στον νέο Δήμο και των οικισμών Καλετζίου και Κάτω Σουλίου του Δήμου Μαραθώνα κι ακόμη του οικισμού Μικροχωρίου της Κοινότητας Καπανδριτίου ( ο οποίος σημειωτέον ανήκε στο παρελθόν στην Κοινότητα Βαρνάβα).
Τέλος το ζήτημα του Χ.Υ.Τ.Α. θεωρώ ότι δεν πρέπει να αποτελέσει κριτήριο της επιλογής μας, αφού ενιαία, υποτίθεται ότι, αντιμετωπίζεται από τις δύο Κοινότητες.
Από την άλλη, πέρα από τα όποια θετικά που υπάρχουν για την ενοποίηση με Καπανδρίτι, είναι – με βάση την δεκαετή εμπειρία του «Καποδίστρια 1» και την έλλειψη προβλέψεων περιφερειακής αποκέντρωσης - υπαρκτός ο κίνδυνος περιθωριοποίησης του Βαρνάβα σε συνοικισμό του Καπανδριτίου, με όλες τις δυσάρεστες συνέπειες για τους πολίτες του Βαρνάβα.
Με λίγα λόγια υπάρχει η περίπτωση – για άλλους βεβαιότητα - το σημερινό Κοινοτικό Συμβούλιο να παρέλαβε το 2007 μια Κοινότητα και να παραδώσει το 2010 έναν συνοικισμό.
Πιστεύω κι ελπίζω να μην είναι κανενός αυτό το «όραμα».
Σίγουρα πάντως αυτό δεν είναι δικό μου «όραμα». Εγώ οραματίζομαι έναν Βαρνάβα που θα αποτελεί κέντρο των αποφάσεων και δεν θα σύρεται. Έναν Βαρνάβα που θα πρωταγωνιστεί στην ανάπτυξη και δεν θα επαιτεί.Και η οποία απόφαση παρθεί θα πρέπει αυτόν τον στόχο να υπηρετεί.
Και, επιτέλους, η όποια απόφασή μας δεν πρέπει να είναι αποτέλεσμα της επιθυμίας των μεσιτών, επαγγελματιών και άλλων «ευαγών ιδρυμάτων», αλλά της λαϊκής θέλησης και βούλησης.
Τι κάνουμε;
Τι απαντάμε λοιπόν ως Κοινοτικό Συμβούλιο στο σχέδιο Διοικητικής Μεταρρύθμισης;
Νομίζω ότι η θέση μου προκύπτει σαφώς από τα παραπάνω.
Συνοψίζοντας:
Α. Είμαι κάθετα αντίθετος με την Διοικητική Μεταρρύθμιση και ιδιαίτερα με τον πρόχειρο και αποσπασματικό τρόπο που επιχειρείται.
Β. Στην περίπτωση που έτσι κι αλλιώς προωθηθεί η Διοικητική Μεταρρύθμιση θεωρώ ως απαραίτητες προϋποθέσεις:
1. ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΠΛΗΣ ΑΝΑΛΟΓΙΚΗΣ
Πρέπει να καθιερωθεί το εκλογικό σύστημα της απλής αναλογικής σε όλες τις βαθμίδες αυτοδιοίκησης για δημοκρατικότερη συγκρότηση των οργάνων.
2. ΜΙΑ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
Η μεταρρύθμιση πρέπει να είναι συνολική και να καλύπτει την κεντρική κρατική και αποκεντρωμένη διοίκηση σ’ όλους τους τομείς της (στο σύνολό της) και την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια αυτοδιοίκηση, όχι αποσπασματικά και μεμονωμένα, όπως έγινε στο παρελθόν.
3. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΥΤΟΔΥΝΑΜΙΑ ΤΗΣ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
Η μεταρρύθμιση θα συνοδεύεται από μια δεύτερη, τη φορολογική που θα προβλέπει τη μεταφορά φορολογικών πόρων, χωρίς φορολογική εξουσία, στην Αυτοδιοίκηση. Στο πλαίσιο του ενιαίου δημοσιονομικού συστήματος υπό την ευθύνη του κράτους και χωρίς επιβολή νέων φόρων στους πολίτες, πρέπει να γίνει ανακατανομή των φορολογικών πόρων μεταξύ κεντρικής εξουσίας και αυτοδιοίκησης, προκειμένου αυτή να ασκήσει με επάρκεια και ανεξαρτησία τις νέες αρμοδιότητες.
4. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ
Τα αυτοδιοικητικά οργανωτικά σχήματα πρέπει να διασφαλίζουν, την άμεση συμμετοχή των πολιτών στην διοίκηση των υποθέσεών τους και την άσκηση της τοπικής δημοκρατίας, την ενίσχυση της άμεσης δημοκρατίας.Πρέπει να κατοχυρωθεί ο ρόλος των τοπικών συμβουλίων τα οποία πρέπει να έχουν ουσιαστικές αρμοδιότητες και προϋπολογισμό ώστε αποκεντρωμένα να ρυθμίζουν «τα του οίκου τους». Επίσης πρέπει να θεσμοθετηθεί υποχρεωτικά ο «συμμετοχικός προϋπολογισμός», ώστε οι πολίτες να συμμετέχουν στον προγραμματισμό των έργων του τοπικού συμβουλίου και του δήμου τους.
5. ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΚΡΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ
Κατάργηση της κρατικής Γ.Γ. Περιφέρειας και όλων των αποκεντρωμένων μονοκλαδικών δομών των Υπουργείων στις περιφέρειες και τους νομούς, -εκτός εκείνων που από το Σύνταγμα προβλέπονται στην ευθύνη του κράτους, και μεταφορά των αρμοδιοτήτων τους στην α’ και β’ βάθμια Αυτοδιοίκηση.
6. ΜΕ ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΟ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΙΚΟ ΡΟΛΟ ΣΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ Ε.Σ.Π.Α.
Να τροποποιηθεί ο Νόμος 3614/2007 «δια τη διαχείριση, τον έλεγχο και την εφαρμογή των αναπτυξιακών παρεμβάσεων για την 4η προγραμματική περίοδο 2007-2013» και να ανατεθεί στη δευτεροβάθμια Αυτοδιοίκηση η διαχείριση των περιφερειακών προγραμμάτων της Δ΄ προγραμματικής περιόδου.
Γ. Χωρίς να αποκλείω την ενοποίηση με το Καπανδρίτι, θεωρώ πιο ωφέλιμη για το χωριό μας την συνένωση με το Γραμματικό, υπό δύο προϋποθέσεις:
Ι) μη ενοποίηση με Μαραθώνα
ΙΙ) Ενίσχυση του νέου Δήμου με την συμμετοχή των οικισμών Καλετζίου & Κάτω Σουλίου του Δήμου Μαραθώνος, καθώς επίσης και του Μικροχωρίου της Κοινότητας Καπανδριτίου.
Ποιος αποφασίζει;
Εδώ, όμως τίθεται και ένα σοβαρό θέμα Δημοκρατίας. Ποιος αποφασίζει;
Πολλοί θα πουν το Κοινοτικό Συμβούλιο, το οποίο είναι εκλεγμένο από τους πολίτες. Όμως, όταν το 2006 οι Πολίτες εξέλεξαν το παρόν Κοινοτικό Συμβούλιο δεν υπήρχε θέμα Διοικητικής Μεταρρύθμισης και κατά συνέπεια, για την ψήφο τους αυτή, δεν γνώριζαν και δεν έλαβαν υπόψη τις θέσεις των Κοινοτικών Παρατάξεων. Συνεπώς ηθικά και πολιτικά το σημερινό Κοινοτικό Συμβούλιο δεν μπορεί να λάβει μία απόφαση που θα δεσμεύσει το χωριό μας για πάντα.
Αλλά ο νομοθέτης έχει προβλέψει γι΄ αυτό.
Σύμφωνα με το άρθρο 216 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων:
« Οι δημοτικές και κοινοτικές αρχές, προκειμένου να λάβουν απόφαση για σοβαρά θέματα που ανήκουν στη σφαίρα των αρμοδιοτήτων τους, μπορούν να διεξάγουν τοπικό δημοψήφισμα, σύμφωνα με τις ειδικότερες ρυθμίσεις του παρόντος….. Το τοπικό δημοψήφισμα διεξάγεται μετά από απόφαση του οικείου συμβουλίου, που λαμβάνεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων (2/3) του συνόλου των μελών του ……Τοπικό δημοψήφισμα διεξάγεται, επίσης, μετά από αίτηση του ενός τρίτου (1/3) των δημοτών για την ένωση Δήμων και Κοινοτήτων, …. Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, που διεξάγεται σύμφωνα με τις ανωτέρω διατάξεις, δεσμεύει το οικείο συμβούλιο στο πλαίσιο της απόφασης, που θα λάβει για το θέμα που διεξήχθη…..».
Θεωρώ λοιπόν ότι αν κατανοούμε την κρισιμότητα της συγκεκριμένης απόφασης, αν πιστεύουμε στην Δημοκρατία, αν σεβόμαστε το δικαίωμα των πολιτών να αποφασίζουν αυτοί για τις τύχες του τόπου τους, θα πρέπει απόψε κι άλας να αποφασίσουμε την διενέργεια τοπικού Δημοψηφίσματος για να εκφραστεί ο Λαός, αφού προηγηθεί μια σοβαρή εκστρατεία ενημέρωσης των πολιτών, για όλες τις απόψεις επί του ζητήματος, χωρίς μικροπολιτικές, χωρίς ψευτοαντιθέσεις, χωρίς ανόητες αντιπαραθέσεις, αλλά ενωτικά, προσθετικά και με γνώμονα πάντα το συμφέρον του τόπου.
Αυτή είναι η τελική μου θέση και αυτήν την θέση ζητώ, θα έλεγα απαιτώ, να πάρει το Κοινοτικό Συμβούλιο.
Σε αντίθετη περίπτωση θα επιδιώξω την ενεργοποίηση της παραγράφου 3 του άρθρου 216 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων που αναφέρει ότι:
«Τοπικό δημοψήφισμα διεξάγεται, επίσης, μετά από αίτηση του ενός τρίτου (1/3) των δημοτών για την ένωση Δήμων και Κοινοτήτων….».
Ελπίζω να μην χρειαστεί.

Δεν υπάρχουν σχόλια: